Artykuł jest próbą ustalenia zależności pomiędzy potocznymi wyobrażeniami o tym, czym jest prawda a właściwościami znaków przedstawiających, które w określony sposób kodują obraz rzeczywistości , stwarzając przy tym złudzenie prawdziwości przedstawienia. Mówi się tu także o roli fotografii w kształtowaniu obrazu zdarzeń historycznych i stosunku znaków ikonicznych do werbalnych, miedzy innymi na przykładzie „Pianisty” Polańskiego, filmu nakręconego na podstawie książki Szpilmana „Śmierć miasta”. Analizie poddano też fotografie z kartotek policyjny Muzeum Sprawiedliwości w Sidney oraz zdjęcia z konkursu Word Press Photo z 2007 roku. Całość zamykają uwagi o roli fotografii w dzisiejszej kulturze.
Monografia po latach
Recenzja książki: Arkadiusz Morawiec Literatura w lagrze, lager w literaturze. Fakt, temat, metafora, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź, 2009.
Ruch w uchu
Recenzja książki: Beata Śniecikowska „Nuż w uchu”? Koncepcje dźwięku w poezji polskiego futuryzmu, Wrocław 2008.
W pułapce wizerunków
W literaturze Holokaustu rekonstrukcja doświadczenia obozu obejmuje także doświadczenie zmysłów. Ernst van Alphen zwraca uwagę na techniki wizualizacji stosowane przez Tadeusza Borowskiego i francuską ocaloną Charlotte Delbo w ich opowiadaniach oświęcimskich. Obserwacji poddane zostaje działanie podmiotu konfrontowanego z „tym, czego nie da się zobaczyć”. Wedle diagnozy van Alphena świadek przekształca się w bierną maszynę rejestrującą „wizualne ślady” (visual imprints), odbicia dziejących się wydarzeń w jego pamięci, która staje się rodzajem szklanej kliszy. Te powidoki – „odpominania” („rememories”) powracają w aktach „traumatycznego przywrócenia” (traumatic reenactment), czyniąc egzystencję po wyzwoleniu obozu podporządkowaną szczególnemu typowi pamięci: pamięci „głębokiej”, niwelującej czasowy dystans do pamiętanych wydarzeń, pozostającej poza kontrolą podmiotu pamiętającego. Z tego powodu relacje ocalonych tak często opadają niespodziewanie w konstrukcje w czasie teraźniejszym, dlatego postaci patrzące – postaci świadków – wcielają się nieoczekiwanie w postaci obserwowane; dlatego narracyjny dystans – nie jest możliwy, a tekst staje się performance – ponownym przeżyciem minionej traumy.
Wszystko jest kolażem?
Recenzja książki: Agnieszka Karpowicz Kolaż. Awangardowy gest kreacji. Themerson, Buczkowski, Białoszewski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warsaw 2007.
Homo loquens. O różnicy antropologicznej
Autor rozważa różnice między istotami ludzkimi a zwierzętami na gruncie językowym.
Obraz jako sytuacja. Tragizm, podmiotowość i malarstwo według Barnetta Newmana
O antyestetycznym i antyformalistycznym stanowisku Barnetta Newmana.
O domniemanych pseudonimach Józefa Czechowicza
Pod koniec 2008 roku na łamach lubelskiego czasopisma Scriptores ukazał się artykuł Tomasza Pietrasiewicza poświęcony pseudonimom Józefa Czechowicza. Pietrasiewicz podał w swoim tekście kilkadziesiąt nowych, nieznanych dotąd pseudonimów, pod którymi autor nuty człowieczej miał publikować swoje teksty w lubelskiej (głównie) prasie. Tematem artykułu jest krytyczna analiza tych ustaleń atrybucyjnych. W toku tej weryfikacji udało się wykluczyć z grupy domniemanych pseudonimów Czechowicza znaczną ich część.
Literacka twórczość Cyganów/Romów. Stan badań
Artykuł jest studium poświęconym twórczości literackiej Cyganów w Europie. Zostało nakreślone pole działań pierwszych zbieraczy ustnego folkloru Cyganów i moment, w którym folkloryści „odkrywają” imienną twórczość poetycką Cyganów. Przybliżone zostały sylwetki poetów cygańskich-romskich, dostępność ich tekstów literackich, wskazano na moment narodzin współczesnej romskiej poezji autorskiej oraz stworzono roboczą definicję „literatury cygańskiej”.
Nowa Proza. Zapiski z lat siedemdziesiątych [przeł. I. Migal]
Na początku lat 70-tych praca nad Opowiadaniami kołymskimi dobiegała końca. Zapiski o “nowej prozie” stanowią rodzaj podsumowania własnej twórczości Szałamowa. Proces twórczy porównuje pisarz do walki z wpływami dziwiętnastowiecznej rosyjskiej literatury, jako etap konieczny w dochodzeniu do nowych chwytów umożliwiających zadawanie ciosów stalinizmowi. A literaturę XX wieku obejmuje ogólniejszą refleksją: Po rewolucji, niemieckich i sowieckich obozach Zagłady zmiany w niej są nieuchronne.
Nieznajomi to groźba... Czyżby rzeczywiście?
Komentarz z katalogu do instalacji Mirosława Bałki How It Is w Tate Modern.
O naturze pośledniego owada. Nowa propozycja badań nad literaturą niefikcjonalną
Autor proponuje nowe spojrzenie na badanie gatunków niefikcjonalnych, opierające się na podejściu etycznym.
Siła dotyku - nowoczesność anachronizmu. O filozofii sztuki G. Didi-Hubermana
W centrum uwagi filozofa sztuki i teoretyka obrazu Georgesa Didi-Hubermana znajduje się komplementarny związek wizualności z taktylnością, dotyku ze śladem, ciała z obrazem, widzialności z „czytelnością” obrazu. Oryginalność jego filozofii sztuki polega na zasadniczo nowym, inwencyjnym „odczytaniu” wielkich osobowości historii i teorii sztuki XX wieku: Aby Warburga i Aloisa Riegla, a także Waltera Benjamina czy Georges’a Bataille. Artykuł koncentruje się na jednym z głównych tematów refleksji Didi-Hubermana: materialności dzieła sztuki i dotyku/śladu. Zajmując się przykładowo maskami pośmiertnymi czy figurami woskowymi, uznaje on odciskanie śladów za fundamentalny „paradygmat antropologiczny”, ukazując, iż ślad – mimo że deprecjonuje się go jako „prymitywizm” i „anachronizm” – ma wartość zasadniczą i kluczową.
Odmiany wiktymizacji w pisarstwie Andrzeja Kuśniewicza
Przyjęta w tym artykule perspektywa wiktymologii (R. Elias, T. D. Miethe, R. F. Meier) ukazuje, że relacja między ofiarą i przestępcą ma charakter dynamiczny i że nowoczesna kultura tyleż odkrywa, co indukuje przemienność ich ról. Spośród różnych odmian wiktymizacji w pisarstwie Andrzeja Kuśniewicza wybrałam do opisu dwa jej warianty. Pierwszy to parodystyczna wizja z Korupcji, gdzie wątki ofiarnicze zostają zbanalizowane, obnaża się tu bowiem pierwotne instynkty władzy oraz woli przetrwania. Drugi zaś, to wysublimowane studium z Lekcji martwego języka, w której przemoc jest praktykowaniem ekstatycznej filozofii. Zestawienie tych tekstów ukazuje dwoisty charakter wiktymizacji poświadczanej przez Kuśniewicza: banalne i perwersyjne oblicza występku polegającego na czynieniu kogoś ofiarą. W świetle obu powieści wiktymizacja to działanie pragmatyczne, podejmowane dla obrony dyskursu (Korupcja) lub jego urzeczywistnienia (Lekcja…).
Słowo i obraz
Wstęp do numeru 5/2009, Siła obrazu. Bliska relacja wizualności i tekstu, obecna w poetykach starożytnych, od czasów Lessinga poddawana jest w wątpliwość. Powraca w świecie współczesnym. Autorka przedstawia własne doświaczenia z pracy nad projektami artystycznymi, polegającymi na łączeniu fotografii z tekstem artystycznym, których efektem były jej dwie książki (Wielka ciekawość, 2004 i Wielka wymiana widoków, 2008).