Artykuły: Henryk Markiewicz

W tekście tym autor omawia poglądy zachodnich intelektualistów i Michała Pawła Markowskiego zawarte w jego artykule Humanistyka: niedokończony projekt [„Teksty Drugie” 2011 nr 6]. Ukazuje, że autorzy ci, po pierwsze, wąsko traktują humanistykę ograniczając ja do dyscyplin zajmujących się literatura i sztuką [z pominięciem np. historii czy językoznawstwa]. Po drugie – uzasadniają oni tylko użyteczność kształcenia humanistycznego na uniwersytetach, nie zaś humanistyki jako działalności badawczej poszerzającej wiedzę o pewnych dziedzinach kultury.

Odwołując się do książki Henryka Markiewicza autor podejmuje problmatykę teorii języka poezji jako rozumienia niezrozumiałości, w której rozumienie pojmuje się jako włączenie nowego pojęcia we własny system. Metafora traktowana jest tu jako przykładowy zabieg języka poezji i zostaje zestawiona z dowcipem jako formą jej desakralizacji. Autor opisuje pojecie skali metafory jako mierzenie dystansu miedzy podstawą a nośnikiem.

Autor omawia tezy artykułu Ryszarda Nycza Możliwa historia literatury („Teksty Drugie” 2010 nr 5). Przypomina, że przeoczony przez Nycza pozytywistyczny i postpozytywistyczny model historii literatury szeroko uwzględniał postulowane przez niego uwarunkowania kontekstowe, nadto zaś w późniejszej fazie wyodrębniał zjawiska literackie na zasadzie nie narodowej, lecz funkcjonalnej, co łączyło się ze stosunkowo najmniejszymi trudnościami. Nie jest jasne, jak miałoby wyglądać budowanie historii literatury na zasadzie tego, co różnojęzyczne, etnicznie hybrydyczne i zdeterytorializowane. Rozpatrywanie jej w kategoriach relacji centrum-peryferie także nie zapewnia przejścia do syntezy historycznoliterackiej. Zauważa wreszcie autor, że Nycz głosi najpierw aspektowy i sperspektywizowany sposób uprawiania historii literatury, w zakończeniu jednak postuluje opisanie historii literatury „taką, jaką rzeczywiście była” wskutek realnych warunków swego rozwoju. Takie odejście od panującego relatywizmu uważa autor za bardzo pożądane.

O literaturze, literaturoznawstwie i przyszłości dyscypliny, czyli dlaczego warto się upierać przy tym, że dwa razy dwa jest jednak cztery.

Autor odpowiada na głosy w dyskusji nad jego artykułem Czego nie rozumiem w Traktacie moralnym („Teksty Drugie” 2006 nr 5), zamieszczone w niniejszym numerze.

Komentarz do: Danuta Ulicka, Literaturoznawcze dyskursy możliwe „Universitas”, Kraków, 2007. Autor nie zgadza się z tezą Danuty Ulickiej o „nieobecności [Romana] Ingardena w myśli literaturoznawczej ostatnich dwudziestu lat”, zwłaszcza u dekonstrukcjonistów. Markiewicz dowodzi, iż właśnie w tym dwudziestoleciu światowe uznanie dla Ingardena jako klasyka myśli literaturoznawczej nie tylko nie osłabło, ale się upowszechniło. Wśród przedstawicieli swego pokolenia znajduje się na pewno w pierwszej dziesiątce najczęściej przypominanych.

Polemika z: Anna Burzyńska Anty-teoria literatury, Kraków 2006

Protokół kłopotów i niepowodzeń interpretacyjnych towarzyszących lekturze tekstu Cz. Miłosza

O pisarzach, uczonych i publicystach, którzy czynnie sprzeciwiali się przejawom antysemityzmu w przedwojennej Polsce

Komentarz do opowiadania Gombrowicza Uszy publikowanego w tym samym numerze

Recenzja. Słownik realizmu socjalistycznego, red. Z. Łapiński, W. Tomasik, Kraków 2004

O wątpliwościach, jakie budzi lektura anegdot, którymi Stanley Fish podpiera wywody teoretyczne

Autor kreśli losy dedykacji w piśmiennictwie polskim XIX w., z wyłączeniem dedykacji rękopiśmiennych

Odpowiedź na ankietę Tekstów Drugich: Najwybitniejsze osiągnięcia polskiego literaturoznawstwa XX wieku

Recenzja. Ewa Ihnatowicz Literatura polska drugiej połowy XIX wieku (1864-1914), Warszawa 2000

Uwagi i sprostowania do tekstów M. Zawodniaka, J. Batesa i S. Boym (zob. 2000 nr 1/20)

Sześć obiekcji wobec artykułu Granice anarchizmu interpretacyjnego Andrzeja Szahaja (w tym samym numerze)

Recenzja. Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik bio-bibliograficzny, oprac. zespół pod red. J. Czachowskiej i A. Szałagan, Warszawa 1994-1995

Interpretacja Mickiewiczowskiej bajki jako parodia lektury dekonstrukcjonistycznej

Krytyczne uwagi na temat Informatora wydanego przez Instytut Badań Literackich PAN

Odpowiedź na ankietę Tekstów Drugich skierowaną do autorów podręczników historii literatury

Dzieje i znaczenia terminu literatura współczesna w Polsce na tle europejskim

Polemika z książką Ryszarda Przybylskiego Słowo i milczenie bohatera Polaków. Studium o Dziadach, Warszawa 1993

Nota o wzajemnych relacjach między dwoma pojęciami i ich desygnatami

Zestawienie i dyskusja z periodyzacjami i opisami przełomu antypozytywistycznego oraz propozycja nowego ujęcia problemu

Wnikliwe, utrzymane w dość minorowym tonie refleksje na temat obecnej sytuacji nauki o literaturze w Polsce